De oprichting van scholen op basis van een goed onderwijsidee mogelijk maken, dat bepleitte staatssecretaris Dekker in een artikel in NRC-Handelsblad van 2 juli.  ‘Was dat dan niet het geval?’ moet de niets vermoedende krantenlezer zich hebben afgevraagd. Nee, op grond van een omschreven religieuze signatuur was het mogelijk om zonder een verantwoorde onderwijsfilosofie een nieuwe school beginnen. Er waren vanzelfsprekend ook nog ouders en kinderen voor nodig, en het was de afgelopen decennia aanmerkelijk minder gemakkelijk gemaakt, maar de volhouders kregen het eigenlijk altijd voor elkaar en wisten daarmee ook nog te bewerkstelligen dat hun school door de overheid bekostigd werd.

De gevolgen van het idee dat religieuze gezindten het recht hebben om zonder behoorlijk onderwijsidee scholen op te richten hebben de afgelopen jaren met grote regelmaat het nieuws gehaald. Het waren vooral islamitische scholen die hun activiteiten vanwege ondermaatse onderwijskwaliteit moesten staken, maar er waren er ook uit de orthodox protestante hoek. Want zolang het onder de paraplu van artikel 23 van de grondwet moet – een school moet een levensbeschouwelijke richting  vertegenwoordigen – kan er veel. Dan is het zelfs mogelijk om van start te gaan met door serieuze onderwijswetenschappers volstrekt niet serieus genomen IPad-scholen. De tablet is wel een onontkoombaar nieuw technisch hulpmiddel, maar op zichzelf beslist geen goed onderwijsidee.

Wat Dekker toe te voegen heeft aan wat hij een jaar geleden al in dezelfde krant  over het labbekakkerige advies Artikel 23 in maatschappelijk perspectief van de Onderwijsraad uit 2012 te zeggen had, is niet duidelijk. (‘Labbekakkerig’ wordt hier gebruikt in de betekenis van ’niet willen werken, als je wel werken kan’). De Onderwijsraad had niet durven adviseren om het oprichten van scholen louter op grond van levensbeschouwelijke grondslag te verbieden. De Onderwijsraad is het meest verpolitiekte adviesorgaan dat de regering kent. Bij de samenstelling van de Raad wordt er scherp op toegezien dat alle denominaties vertegenwoordigd zijn. Maar wat de staatssecretaris nu precies bedoelt met het ‘onderwijsideeën beter beoordelen op kwaliteit’, is mij gezien zijn enthousiasme voor de IPad scholen een raadsel. Het zou ook de dood in de pot zijn als de door hem voorgestelde verscherpte kwaliteitstoets de verwerkelijking van frisse onderwijsideeën in de toekomst zou blokkeren. Nu de IPad scholen er inmiddels toch zijn, ben ik wel heel erg benieuwd om te zien hoe hun eerste generaties leerlingen het ervan af zullen brengen.

De hier door mij verdedigde opvatting moet niet gezien worden als aanval op de scholen in Nederland die nog wel een religieuze basis hebben. Er moet beslist een einde komen aan de hoogst ongelukkige situatie waarin de meeste protestante en katholieke scholen worden bevolkt door kinderen van ouders die niets met geloof hebben en die er ook niets aan doen. Maar voor de meeste besturen van die scholen is het niet zo moeilijk om te laten zien wat de religieuze inspiratie betekent voor de onderwijsfilosofie van die scholen. Daar hebben ze meestal heel goed over nagedacht. Het is die onderwijsfilosofie die die scholen bestaansrecht verleent en die de basis van de keuze van de ouders zou moeten vormen.