Als ik in het lunchtentje waar ik af en toe koffie drink een paar kranten met het ochtendnieuws verzamel, valt mijn oog op het Algemeen Dagblad. Dat schrijft op de voorpagina met vette letters ‘Kille afrekeningen in het criminele milieu zijn de afgelopen jaren minder vaak gepleegd door oudere schutters. Ze laten die klussen over aan jongere criminelen, blijkt uit onderzoek van de politie naar het geweld van de georganiseerde misdaad dat donderdag verschijnt.’
Nu breekt mijn klomp! Dit is toch wel een heel geraffineerde manier om een van de belangrijkste conclusies van dit rapport net op zo’n manier onder de aandacht te brengen dat er een compleet andere wending aan wordt gegeven. Dat rapport https://www.politie.nl/nieuws/2024/november/14/00-fenomeenbeeld-geweld-minder-liquidaties-meer-aanslagen.html heb ik net daarvoor ingezien en dat begint als volgt: ‘Het aantal liquidaties in ons land neemt af en plegers ervan worden niet steeds jonger; aanslagen met explosieven nemen juist toe, maar hebben minder vaak een criminele achtergrond dan tot nu toe werd gedacht. Dat zijn de belangrijkste conclusies van het fenomeenbeeld Geweld van de georganiseerde misdaad in beeld.’
De laatste conclusie – dat er een duidelijke toename is van aanslagen met zwaar illegaal vuurwerk, maar dat die in de meeste gevallen geen relatie hebben met conflicten in het criminele milieu – krijgt in het bericht in het AD nauwelijks aandacht. En ten onrechte wordt de eerste conclusie – dat het aantal liquidaties, dat wil zeggen moord volgens vooropgezet plan, binnen het criminele milieu in ons land afneemt – slechts terloops in die krant vermeld.
Maar wat mij het meeste stoort is dat die andere conclusie – dat de plegers niet steeds jonger worden – welbewust wordt ondermijnd door het frame van de ‘steeds jongere criminelen’ die de afgelopen jaren ‘bij kille afrekeningen in het criminele milieu’ betrokken zouden zijn. Het gaat mij niet om wat een redactioneel slordigheidje kan zijn, namelijk de direct daaropvolgende vermelding dat de oudste persoon die in 2017 een liquidatie verrichtte 59 jaar zou zijn, terwijl het een 50-jarige betrof. Het gaat mij uiteraard om de welbewuste omkering van deze belangrijke conclusie van het rapport, om de focus juist wel op de jeugdige leeftijd van de daders te leggen, precies tegenovergesteld aan deze cruciale bevinding uit de studie van de politie.
Dwars tegen de beschikbare data en de bevindingen uit wetenschappelijke rapporten in hebben media als AD, Telegraaf en Parool de afgelopen jaren bij herhaling gesuggereerd dat plegers van zware geweldsdelicten steeds jonger zouden worden, met beelden van jongeren die ernstig gewelddadig zouden optreden op het schoolplein en meiden die anderen in elkaar schopten. Met hun op sensatie gerichte berichtgeving hebben ze in competitie met andere media in belangrijke mate bijgedragen aan een afnemend gevoel van veiligheid bij een groot deel van de bevolking. Kennelijk past het in elk geval bij het AD ook in die strategie om relatief geruststellende conclusies uit degelijk onderzoek zo te brengen dat ze toch weer lijken te passen binnen hetzelfde verontrustende frame.
