Zoals bekend ging de Jeugdwet gepaard met de overheveling van de jeugdzorg naar gemeenten. Gezinnen zouden beter toegankelijke, op maat gesneden, veelomvattende hulp krijgen. De eerste evaluatie van de Jeugdwet laat echter zien dat dit bepaald nog niet het geval is. Een op de drie ouders van kinderen in de jeugdzorg blijkt veel moeite te hebben moeten doen om de juiste hulp voor hun kind te krijgen. Vooral huishoudens met een laag inkomen, vaak eenoudergezinnen zijn negatief over de toegang tot de jeugdhulp. Bijna een kwart van de ouders vindt dat ze niet tijdig hulp kregen en een op de vijf ouders zegt dat ze minstens vier keer hun verhaal moesten doen voordat ze gehoor kregen. De bescherming van de privacy schiet nog steeds tekort.

Enkele treffende citaten uit het onderzoeksrapport: ‘Over de vraag of er op dit moment al sprake is van een passende toegang tot de jeugdhulp zijn kritische geluiden te horen. Veel ouders in ons onderzoek hebben kritiek op de toegang tot de jeugdhulp. (…) In het bijzonder zijn er over de toegang tot voorzieningen in het gedwongen kader breder gedragen zorgen. Dit onderzoek laat zien dat er nog de nodige puzzels zijn op te lossen. Het gaat bijvoorbeeld over de deskundigheid van de lokale teams en het vertrouwen hierin van de jeugdhulpaanbieders. Het gaat ook om een goede informatievoorziening aan ouders en jeugdigen. En tenslotte, gaat het om het zoeken naar manieren om enerzijds voldoende waarborgen te bieden voor de rechtspositie van cliënten in deze en anderzijds niet onnodig te bureaucratiseren.’

‘Cliënten rapporteren wisselend over de mate waarin zij betrokken zijn bij het beslissen over hulp. Ook zien we dat het gemeenten nauwelijks lukt om cliënten – jongeren en ouders – bij de ontwikkeling van het jeugd(hulp)beleid te betrekken. We constateren daarnaast dat de in de Jeugdwet geregelde rechtswaarborgen voor betrokkenen in de praktijk nog onvoldoende worden waargemaakt. Hier spelen kwesties rond privacy en het omgaan met het schemergebied tussen vrijheid en dwang, die nog om een betere oplossing vragen.’

‘Op het moment van deze tussenevaluatie is er nog geen sprake van een verminderd beroep op gespecialiseerde hulp. Ook is nog niet zichtbaar dat op grote schaal wordt ingezet op preventie. Wel wordt door ouders en cliënten gemeld dat bij de geboden hulp een groot beroep wordt gedaan op de eigen kracht van cliënten.’

‘Er is een breed gedeelde visie van zowel jongeren als ouders, aanbieders van hulp en gemeenten, GI’s en Veilig Thuis organisaties dat de mogelijkheden die de transities in het sociale domein bieden om de continuïteit van zorg voor jongeren vanaf hun achttiende te organiseren, nog lang niet altijd benut worden. Ook constateren we dat gemeenten nog maar in beperkte mate domeinoverstijgend werken.’

‘Van de drie transformatiedoelen zijn alle partijen het meest kritisch over de realisatie van het doel “meer ruimte voor professionals”. (…) Wij constateren dat de beoogde transformatie goeddeels nog op gang moet komen.’