Wat nou ‘integratie mislukt’?! schreef ik een paar weken geleden op LinkedIn naar aanleiding van alle gekrakeel en wilde suggesties in die richting in politiek en media. Een rapport van het Centraal Bureau voor de Statistiek toonde juist glashelder aan dat er sprake is van een opvallende inhaalslag van basisschoolleerlingen met een migratieachtergrond en dat die stijging het sterkst is bij Marokkaans-Nederlandse kinderen. Eerder had ik erop gewezen dat ook op een heel ander vlak sprake is van duidelijke vooruitgang, namelijk wat betreft de oververtegenwoordiging van jongeren met een migratieachtergrond in de criminaliteitscijfers. Recente rapporten van het Wetenschappelijk Onderzoeks- en Datacentrum van het ministerie van Justitie en Veiligheid laten namelijk zien dat het aandeel jeugdige verdachten met een migratieachtergrond de afgelopen jaren relatief sterk is afgenomen. Het was opvallend dat dit positieve feit nauwelijks of geen aandacht kreeg in de media, laat staan in de politiek.

Zojuist zijn twee interessante rapporten van het Sociaal Cultureel Planbureau (SCP)  verschenen, waarin iets duidelijk wordt wat in vergelijkbare richting wijst: het is niet de migratie die voor maatschappelijke spanningen zorgt. De sociale spanningen zijn in ons land niet groter dan elders en voor zover daarvan sprake is hebben die niet te maken met migratie maar met de toename van sociaal economische ongelijkheid. Het zijn met name de toenemende verschillen in opleidingsniveau en inkomensniveau die voor een belangrijke scheidslijn in de samenleving zorgen.

Reflecterend op deze bevinding doet het SCP allereerst in lijn met een iets ouder advies van de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid de aanbeveling om een zekere mate van ‘beleidsmatige voorzichtigheid’ te betrachten en verschillen in mens- en wereldbeeld en in waarden en normen niet uit te vergroten en bij voorbaat als te groot en onoverbrugbaar voor te stellen. Maatschappelijke cohesie betekent allerminst dat we allemaal dezelfde mening of hetzelfde geloof of dezelfde waarden moeten hebben. En politieke oproepen om dergelijke verschillen vooral nauwkeurig in kaart te laten brengen zullen allesbehalve bijdragen aan de gewenste ‘beleidsmatige voorzichtigheid’. 

Minstens zo belangrijk is de aanbeveling om te investeren in duurzame ontmoetingsplekken zoals buurthuizen en sportaccommodaties en om ervoor te zorgen dat er goed onderwijs beschikbaar komt voor iedereen. De recente heisa en deels welbewust gecreëerde polarisatie tussen verschillende bevolkingsgroepen heeft er inmiddels voor gezorgd dat het voor scholen nog moeilijker is geworden om kinderen het gevoel te geven dat ze als gelijk en gelijkwaardig behandeld worden en gelijke kansen krijgen. Voor jong en oud, maar vooral voor de jongsten is het te hopen dat de inzichten die in deze twee recente rapporten naar voren worden gebracht in brede kring gehoor vinden.