Er verschijnen wekelijks alarmerende berichten over de situatie van het onderwijs in ons land. Er is een groot lerarentekort ontstaan. Daarom waren de afgelopen week in Amsterdam bijvoorbeeld zestien basisscholen dicht. Scholen zien zich geconfronteerd met de keuze om de deuren een of meer dagen te sluiten of de leerlingen uit meerdere klassen bij elkaar te proppen. Leraren in het reguliere en het speciaal onderwijs hebben grote problemen met de hulp aan leerlingen met psychische en lichamelijke aandoeningen of gebreken. De onderwijsinspectie waarschuwde afgelopen voorjaar voor toenemende segregatie en laaggeletterdheid. Inmiddels blijken de leesprestaties van 15-jarigen verder achteruit gegaan  Onlangs zette De Volkskrant een hele serie ernstige problemen in het onderwijs op een rij.  Gegeven deze dramatische situatie verzuchtte een gepensioneerde leraar: ‘Om toch te kiezen voor dit beroep moet je wel uiterst gepassioneerd zijn en een specifiek soort onderwijzers-dna bezitten.’ .

Dat zo’n uitgesproken onderwijzers-dna intussen in ons onderwijs nog wel degelijk bestaat, werd onlangs fraai geïllustreerd door een inspirerende podcast (9 juni 2019) op  Meesterwerk, waarin Jan Jaap Hubeek de bevlogen docent Iris Akkerman aan het woord laat. Onder de titel ‘#21 groep 3: leren lezen en schrijven zonder methode’ vertelt zij vol passie over haar aanpak van het taalonderwijs in groep 3 op basisschool de Achthoek in het oostelijk havengebied in Amsterdam. Zij organiseert het leren lezen en schrijven in zo’n grote klas met 28 zeer verschillende leerlingen vanuit de belevingswereld van de kinderen, steeds rond een zorgvuldig gekozen thema, waarbij ook de ouders op een heel vanzelfsprekende en laagdrempelige wijze bij de onderwerpen die ze aansnijdt betrokken worden. Hoor hoe ze een serie verleidelijke lees- en schrijfactiviteiten rond het thema (huis)dier opzet en hoe ze kinderen en ouders op uiterst simpele, maar weldoordachte manier betrekt bij een kunstwerk, een kringloopdag en een feestdag waarop de kinderen in groep 3 (!) hun eigen verhalen voorlezen.

Deze aanpak wordt door de school aangeduid als ontwikkelingsgerichtonderwijs (OGO). In de podcast wordt gesproken van ‘leren lezen en schrijven zonder methode’. Dat doet tekort aan deze aanpak, die wel degelijk methodisch, maar allesbehalve ‘schools’ is. In feite hebben we hier te maken met een eigentijdse, creatieve invulling van het kernprincipe uit de Reformpedagogiek om ‘vom Kinde aus’ te werken. Duidelijk is ook dat zo’n uitgekiende manier van werken behalve veel extra tijd, uitgebreide voorbereiding en een scherp oog voor de verschillen tussen de kinderen, ook nogal wat durf en creativiteit vereist; en dus valt en staat met een uitgesproken onderwijzers-dna.