Het is bitter om te zien hoe de dragende gedachten achter de Europese Unie – samenwerking en solidariteit – op dit moment verder weg lijken dan ooit. Het is extra bitter en gênant om te zien hoe ons land bijdraagt aan de ondermijning van het laatste restje van deze gedachten. Onze regering dringt aan op compensatie voor de Nederlandse siertelers. Onze premier verlangt op hoge toon dat andere landen ons voorzien van mondkapjes ter bescherming tegen het coronavirus. Het ging hier volgens hem om ‘een Europees probleem’ en de weigering van andere landen om Nederland mondkapjes te leveren noemde hij ‘schandalig en onacceptabel’. Intussen wijst de rest van Europa echter op de botte opstelling van Nederland wat betreft de vraag om Europese noodhulp voor die zwakke landen die nu volledig dreigen in te storten. Onze minister van financiën beargumenteerde deze ‘Nederland Eerst’-opstelling zelfs door de vraag op te werpen waarom deze zwakke landen anders dan Nederland weinig buffers hadden aangelegd voor slechte tijden.
Een van de meest wrange voorbeelden van de botte en onsolidaire opstelling van Nederland in Europees verband is de beslissing om niet mee te werken aan welke oplossing dan ook voor de vele tienduizenden vluchtelingen die zich in kampen in Griekenland bevinden. Europa en Nederland in het bijzonder heeft de afgelopen jaren weggekeken van de ellendige toestand waarin de mensen zich daar bevinden en het feit dat er op dit punt niets terecht kwam van de zogeheten Turkije-deal, die inhield dat elk land vluchtelingen uit Griekenland en Turkije zou opnemen. De dreiging van het Coronavirus heeft de toestand in de kampen nog afschuwelijker gemaakt. Met het oog op een mogelijke uitbraak van het virus hebben onlangs ruim vijfduizend Europese artsen de Europese Unie opgeroepen het vluchtelingenkamp Moria op het Griekse eiland Lesbos zo snel mogelijk te evacueren. Als het virus daar uitbreekt, zijn de gevolgen volgens hen niet te overzien. Nederland geeft niet thuis.
In december vorig jaar zegde de burgemeester van Berlijn toe minderjarige vluchtelingen uit Griekenland te willen opnemen – in eerste instantie tegen de wens van de Duitse regering in. Toen president Erdogan zei dat Turkije de grens naar Griekenland voor vluchtelingen niet langer wilde bewaken, sloten andere Duitse burgemeesters zich daarbij aan en vervolgens nam het Duitse parlement deze actie over en beloofde Angela Merkel alleenstaande en zieke kinderen tot 14 jaar op te nemen uit Griekse opvangkampen. Andere landen – Frankrijk, Portugal, Luxemburg, Kroatië en Finland – volgden. De Europese commissie riep de 27 lidstaten op gezamenlijk 1000 tot 1500 kinderen van de Griekse eilanden op te nemen. Daarnaast werkt Eurocommissaris Ylva Jóhannsson aan een plan om 500 à 600 ouderen en zieken uit deze kampen te verplaatsen naar andere Europese landen. De verwachting is dat volgende week wordt begonnen met de overplaatsing van honderden kinderen naar Duitsland en Luxemburg. Nederland geeft niet thuis.
Intussen kondigden de afgelopen weken tientallen Nederlandse steden aan dat zij ook bereid zijn om minderjarige vluchtelingen op te nemen. Zo zei de burgemeester van Leiden in Nieuwsuur: ‘Dit kunnen we ons als mensheid toch niet veroorloven, om dit te laten gebeuren? Laten we dit met elkaar oplossen. Dit is een overzichtelijk vraagstuk.’ De paar artsen die nog aanwezig zijn in het Griekse vluchtelingenkamp in Moria vertellen dat zo’n 24.000 kampbewoners in sommige gebieden ‘één kraan delen per 1.300 mensen, één wc per 160 en één douche per 240 personen. Gezinnen zitten in tentjes of zijn alleen van elkaar gescheiden door een stuk plastic.’ Alles waar wij ons in Nederland momenteel druk om maken, van voortdurend handen wassen en 1,5 meter afstand houden tot de vraag of er nog voldoende toiletpapier voorradig is, ontbreekt en is onmogelijk in de vluchtelingenkampen. ‘Nee’, zei de verantwoordelijke staatssecretaris, ‘wij zijn geen voorstander van ad hoc-oplossingen.’ Nederland zal geen vluchtelingenkinderen opvangen, ‘aangezien dat niet bijdraagt aan een structurele oplossing.’
