Agressie in de kinderbescherming

Delen:

Een cliënt met een doorgeladen pistool, een verwarde moeder die een gezinsvoogd in elkaar slaat en een boze ouder die de gezinsvoogd meedeelt dat hij weet waar hij sport. Vrijdag 30 december besteedde de NOS aandacht aan de agressie van ouders waarmee kinderbeschermers de laatste jaren nogal eens worden geconfronteerd.

Dit is allerminst een typisch Nederlands verschijnsel. Studies uit Engeland en Duitsland, maar ook uit Canada, de Verenigde Staten en Australië, en uit Israël, Finland en Zuid-Korea laten zien dat intimidatie, stalking, bedreiging en geweld jegens kinderbeschermers wijdverbreid voorkomen. Dit zijn overigens ook geen fenomenen die zich beperken tot de kinderbescherming. Ook hulpverleners in de gezondheidszorg, met name de ggz, melden de laatste 10 jaar meer confrontaties met agressieve cliënten. Fysieke agressie komt relatief zelden voor, maar verbale agressie en bedreigingen tegen kinderbeschermers lijken inmiddels in diverse landen schering en inslag. Volgens een Britse studie zou twee derde van de maatschappelijk werkers in het Verenigd Koninkrijk en bijna elke kinderbeschermer in elk geval wel eens zijn blootgesteld aan verbale agressie door een cliënt, ouder of ander familielid.

Dezelfde studies maken ook duidelijk dat dergelijke ervaringen buitengewoon schadelijke effecten kunnen hebben op de slachtoffers, zowel wat betreft hun persoonlijke welzijn als hun professionele optreden. Zoals de NOS-uitzending laat zien kan fysieke agressie leiden tot stoppen met het uitvoerende werk, maar allerlei vormen van intimidatie en bedreiging kunnen ook leiden tot stress en tot onzeker en ontwijkend en daardoor minder professioneel gedrag. In dat licht is het opvallend dat in de meeste studies wordt gewezen op een gebrek aan specifieke zorg en ondersteuning bij klachten over agressie door cliënten en een gebrek aan gerichte professionele training en supervisie van de mensen die dit werk doen en die slachtoffer kunnen worden van een vorm van agressie. Het lijkt erop dat lang niet alle organisaties op het gebied van de kinderbescherming doordrongen zijn van de funeste rol die agressie in dit werk kan spelen.

Als binnen de organisatie wel wordt gereageerd op klachten over agressie van cliënten kunnen vaak twee verschillende oriëntaties worden onderscheiden: enerzijds een sterke oriëntatie op veiligheid, anderzijds een sterke oriëntatie op verbeteringen in het werk van de hulpverleners zelf. Zo ligt vaak een sterk accent op het vroegtijdig in kaart brengen van mogelijke risico’s van agressie van cliënten, zoals een gewelddadige voorgeschiedenis, en op het treffen van allerlei voorzorgsmaatregelen zoals een alarmsysteem, beperkte traceerbaarheid van de hulpverlener en bijvoorbeeld ook de vervoersmiddelen en het creëren van een veilige omgeving voor bezoek. Vanuit deze invalshoek worden bedreigende cliënten bijvoorbeeld ook standaard benaderd door twee medewerkers en wordt soms ook aandacht besteed aan zelfverdedigingstechnieken. Daarnaast ligt binnen de organisatie vaak een sterk accent op aangescherpte protocollen bij geweldsincidenten en een systeem voor documentatie van incidenten en juridische acties, zoals afspraken met de politie over mogelijke aangiftes.

Hiernaast kan een oriëntatie worden onderscheiden waarbij het accent ligt op verbetering van de benadering van vijandige ouders. Dan wordt gewerkt aan intensivering van de supervisie van de werkers. Betere taakondersteuning van de medewerkers, maar ook sociale en emotionele ondersteuning en interpersoonlijke interactie tussen werker en supervisor staan hierbij voorop. Veelal worden er dan ook speciale trainingsprogramma’s opgezet gericht op werken met deze ouders en op de ontwikkeling van communicatieve vaardigheden met betrekking tot de-escalatie.

In principe biedt een combinatie van beide oriëntaties het beste perspectief op een effectieve en succesvolle benadering van agressieve ouders. Of het accent meer op veiligheid of op verbetering moet liggen zal afhankelijk zijn van de specifieke omstandigheden. Maar het is niet erg waarschijnlijk dat een exclusieve keuze voor een van beide oriëntaties tot een adequate reactie op agressie van ouders zal leiden.

Laat een reactie achter

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *